31-05 03:03	De komeet C/2019 Y4 (ATLAS) staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude tussen 5 april en 27 mei 2020, en aan de avondhemel tussen 5 april en 21 mei 2020. Vanaf 28 mei is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar. Wij zien de grootste helderheid rond 27 mei: magnitude -6,3. Dit is helder genoeg om de komeet met het blote oog waar te kunnen nemen.Een verrekijker (in de hand of op statief) kan echter helpen om meer detail te zien. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 17 mei. Het object heeft dan een helderheid van -1,7m en een magnitudecontrast van -5,5m, in principe genoeg om de komeet met het blote oog waar te kunnen nemen.Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. De komeet beweegt vóór de periheliumpassage onder andere door de sterrenbeelden Giraffe, Perseus en Stier. Zie de pagina Komeet C/2019 Y4 (ATLAS) in 2020 voor meer details en zoekkaartjes.
01-06 00:00	De juni-editie van ZENIT is uit. Lees in dit magazine alles over sterrenkunde, ruimteonderzoek, weer en klimaat. Met iedere maand actuele sterrenhemelinformatie en ontwikkelingen uit de wetenschap beschreven door bekende onderzoekers. De redactie zit bovenop het nieuws en de actualiteiten en plaatst deze in een breder verband. Speciaal voor bezoekers van hemel.waarnemen.com is er nu een mooie aanbieding: voor slechts €49,95 heb je een jaarabonnement op ZENIT en gratis het sterrenkundig jaarboek Sterren & Planeten. Klik voor meer informatie.
01-06 00:00	Vandaag begint de weerkundige zomer. De meteorologische zomer omvat per definitie de maanden juni, juli en augustus. De astronomische zomer begint op 20 juni.
01-06 01:18	Tot 1:58 zijn van de grote Jupitermanen alleen Europa en Callisto zichtbaar.
01-06 01:55	Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Europa en van Europa's schaduw over de planeetschijf van Jupiter volledig waar te nemen. De overgang begint om 1:55 uur, op het moment dat Europa de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 2:48 uur, wanneer Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Voor het waarnemen van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
01-06 01:58	Vannacht zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Ganymedes volledig te zien. De verschijnselen beginnen om 1:58 uur met het einde van de verduistering, op het moment dat Ganymedes uit Jupiters schaduw tevoorschijn komt, en eindigt om 2:30 uur, op het moment dat Ganymedes achter de planeet Jupiter verdwijnt. Voor het waarnemen van een bedekking is een telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een stabiele verrekijker voldoende. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
01-06 02:30	Tot 4:04 zijn van de grote Jupitermanen alleen Europa en Callisto zichtbaar.
02-06 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M13, ook de Herculescluster genaamd, te bekijken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Hercules, heeft een helderheid van 5,9m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 16,6’. Het object komt om 14:53 uur op, gaat om 12:26 uur onder en staat om 01:41 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 74° boven de horizon. Zoek een donkere waarneemplaats en kijk rond Nieuwe Maan, bijvoorbeeld in de week rond 21 juni. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Foto: DSS.
02-06 08:00	Het maximum van de meteorenzwerm ω-Scorpiiden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 5 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 1:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 18° boven de horizon. Er is dan bij ons ieder uur slechts een enkele meteoor van deze zwerm zichtbaar. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 0–2 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 80% verlicht en kan flink storen dit jaar; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. De Maan gaat om 4:01 uur onder, waarna deze minder zal storen. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:24 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 4,5 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina ω-Scorpiiden 2020 voor meer informatie over deze meteoren.
03-06 01:10	Tussen 1:10 en 4:35 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. In toenemende afstand van de planeet staan Europa, Io, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het zuidzuidoosten op een hoogte van 13° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 14° onder de horizon. Om de Galileïsche manen van Jupiter te bekijken is een stabiele verrekijker voldoende. Zie ook het slingerdiagram voor de manen van Jupiter.
03-06 05:38	De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tot de Maan bedraagt op dit moment 364366 km. De schijnbare diameter van de Maan is groter dan gemiddeld (32’47,7”), door de kleinere afstand. De Maan is op dit moment wassend, voor 90% verlicht en hij is vrijwel de gehele nacht zichtbaar; 's avonds in het (zuid)oosten en tegen de ochtend in het westen of zuidwesten. Het kaartje toont de Maan om 23:55 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op een hoogte van 23° boven de zuidelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.
03-06 19:43	Venus is in benedenconjunctie en beweegt tussen de Aarde en de Zon door. De binnenplaneet bevindt zich op dit moment dicht bij de Zon aan de hemel en is hierdoor korte tijd onzichtbaar. De planeet beweegt 0,5° ten noorden langs de Zon, en er vindt hierdoor geen overgang plaats. In deze positie staan de Zon, Venus en de Aarde op één lijn; voor een denkbeeldige waarnemer op Venus staat de Aarde in oppositie. Dit is een moment waarop een binnenplaneet zeer dicht (0,289 AE, ofwel 43,2 miljoen km) bij de Aarde staat en een grote (58,3”) schijnbare diameter heeft. Venus verruilt hiermee de avondhemel voor de ochtendhemel.
04-06 00:00	Juni is een goede maand om de bolhoop M12 op te zoeken. M12 staat in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een magnitude van 6,6m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 14,5’. Het object komt om 19:46 uur op, gaat om 07:28 uur onder en staat om 01:39 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 36° boven de horizon. Foto: DSS.
04-06 01:32	De Galileïsche maan Europa staat op 3,2” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van 6°, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 15° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de Galileïsche manen is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
04-06 15:07	Mercurius is in grootste oostelijke elongatie en te vinden aan de avondhemel. Mercurius staat op een afstand van 23°36’ ten oosten van de Zon, beweegt achter de Zon aan en gaat 's avonds na de Zon onder. De helderheid van de binnenplaneet is +0,7m, hij is voor 37% verlicht en zijn schijnbare diameter is 8,2”. Wanneer 's avonds de burgerlijke schemering eindigt (om 22:41 uur) is Mercurius 8° boven de westnoordwestelijke horizon te vinden. Deze avondverschijning is dus gunstig (zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen voor meer informatie over de wisselende zichtbaarheid van de binnenplaneten met de seizoenen). De planeet gaat om 23:50 uur onder, 01:57 uur na de Zon. Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder voor de grootste avondelongatie dan erna. Bij het waarnemen van Mercurius kan een verrekijker van pas komen. Voor een lijst met ochtend- en avondverschijningen, zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius.
05-06 21:12	Het is Volle Maan. De Maan staat tegenover de Zon aan de hemel. Hierdoor is de Maan vrijwel de hele nacht zichtbaar. De verlichte kant van de Maan is naar de Aarde gekeerd. Hoewel de Volle Maan veel opvallender is dan iedere andere maanfase, is dit niet het beste moment om de Maan waar te nemen. Voor een waarnemer in het midden van het deel van de Maan dat naar de Aarde toe gekeerd is staat de Zon in het zenit, en doordat het zonlicht vanuit de richting van de Aarde komt zien we vanaf de Aarde geen schaduwen van bergen en kraters, zodat er nauwelijks contrast is in het maanbeeld. Daarnaast is de Volle Maan een stoorzender bij het waarnemen van zwakkere objecten aan de sterrenhemel. Zie ook de maandelijkse maanfasekalender.
05-06 21:24	Maansverduistering in de bijschaduw. Het maximum van de eclips gebeurt om 21:25, bij ons 3° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De details van de verduistering zijn te vinden op deze pagina. Zie ook Hoe ontstaat een maansverduistering? in de veelgestelde vragen. Voor de gegevens van andere eclipsen, zie de lijst met maansverduisteringen. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.
06-06 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de bolhoop M10 waar te nemen. M10 staat in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een helderheid van 6,6m en een schijnbare afmeting van 15,1’. De opkomst van dit object is om 19:59 uur, de ondergang om 07:19 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:41 uur, op 34° boven de horizon. Een donkere locatie en een datum rond Nieuwe Maan zijn aan te raden, bijvoorbeeld in de dagen rond 21 juni. Foto: DSS.
06-06 03:20	De Galileïsche maan Io staat op 3,4” ten noorden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 15° boven de horizon, in het zuidzuidoosten. De Zon staat 12° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een goede, stabiele verrekijker genoeg. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.
07-06 00:00	Juni is een goede maand om de bolhoop M62 waar te nemen. M62 is te vinden in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een magnitude van 6,6m en een schijnbare afmeting van 14,1’. De opkomst van dit object is om 22:50 uur, de ondergang om 04:28 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:41 uur, op slechts 8° boven de horizon. Een waarneemlocatie met een goede blik op de zuidelijke horizon is daardoor noodzakelijk om de bolhoop waar te nemen. Foto: DSS.
07-06 06:00	De meteorenzwerm Arietiden bereikt zijn maximum. De meteoren van de Arietiden vallen vooral overdag en zijn dus niet of nauwelijks te zien met het blote oog. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 55 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 11:30 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 61° boven de horizon. Het beste moment om Arietiden waar te nemen is op 8 juni rond 3:45 uur (zie het kaartje). Dat is circa 22 uur na het moment van het maximum, wat ongunstig is voor een meteorenzwerm met een dermate korte piek. Daardoor zijn ten minste 50% minder meteoren te zien dan in het ideale geval. De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 3° boven de noordoostelijke horizon, dus niet zeer gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 0–2 “vallende sterren” per uur te zien. De Maan komt al voor middernacht op, is voor ongeveer 95% verlicht en is dit jaar een flinke stoorzender; alleen de helderste meteoren zijn hierdoor zichtbaar. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:20 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de duur van het maximum is met 7 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Het blote oog, een heldere hemel, een ligstoel en wat geduld zijn de belangrijkste ingrediënten. Zie de pagina Arietiden 2020 voor meer details voor deze zwerm. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
08-06 02:45	Tot de ochtendschemering zijn van de Galileïsche manen van Jupiter alleen Europa en Callisto zichtbaar.
09-06 00:48	Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel te zien. Om 0:48 uur zien we het begin van de overgang wanneer Io voor de Jupiterschijf verschijnt, en duurt tot 3:05 uur, wanneer Io de Jupiterschijf weer achter zich laat. In de tussentijd is te zien hoe Io's schaduw het oppervlak van Jupiter verlaat (02:15 uur). Voor het bekijken van een overgang of een schaduwovergang is een telescoop met redelijk grote opening nodig. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.
09-06 02:00	De Maan staat 2,7° ten zuiden van Jupiter (-2,2m), in het sterrenbeeld Boogschutter. De dichtste nadering gebeurt om 18:52, onder de horizon voor een waarnemer in de Lage Landen en bovendien bij daglicht. Bekijk de samenstand op 9 juni rond 2 uur. De twee objecten staan dan in het zuidoosten, op een hoogte van ongeveer 9°, 4,8° van elkaar verwijderd. De Maan is voor 88% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.
09-06 04:30	De Maan staat 3,5° ten zuidoosten van Saturnus (+0,6m), in het sterrenbeeld Steenbok. De dichtste nadering vindt om 06:14 plaats, bij ons op 14° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 4:30 uur. Het tweetal staat dan boven de zuidelijke horizon, op een hoogte van ongeveer 16°, 3,6° van elkaar vandaan. De Maan is voor 87% verlicht. De pagina Vannacht aan de hemel toont wanneer de Maan en planeten te zien zijn.
10-06 03:33	De Maan bedekt χ Capricorni, een ster met een helderheid van +5,3m in het sterrenbeeld Steenbok. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 03:34 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 12°. De Maan is voor 79% verlicht. De details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België zijn te vinden in deze tabel.
12-06 02:55	De ster 69 Aquarii, een ster van magnitude +5,7 in het sterrenbeeld Waterman, wordt bedekt door de Maan. Om 02:56 wordt de ster bedekt door de verlichte maanrand en om 04:02 komt deze weer tevoorschijn van achter de onverlichte rand. Bij het begin van de bedekking staat de Maan te Utrecht 5° boven de horizon, bij het einde 13°. De Maan is voor 62% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.
12-06 04:28	De ster τ Aquarii, een ster van magnitude +4,0 in het sterrenbeeld Waterman, wordt bedekt door de Maan. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 04:28 verdwijnt de ster achter de verlichte maanrand, op een hoogte van 16°. De Maan is voor 61% verlicht. Deze tabel toont de details van de bedekking voor een aantal plaatsen in Nederland en België.
13-06 00:29	Tussen 0:29 en 4:29 uur staan alle Galileïsche manen ten westen van Jupiter. Van binnen naar buiten: Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 14° boven de horizon, in het zuidzuidoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 14° onder de horizon.
13-06 02:47	Venus staat 4.2° ten noordwesten van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering vindt om 02:48 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. De samenstand is vanuit de Lage Landen vrijwel onzichtbaar. Venus heeft op dit moment een helderheid van -3,4m.
13-06 04:09	De Maan staat 3,4° ten zuidoosten van Mars (-0,0m), in het sterrenbeeld Waterman. De dichtste nadering vindt om 04:10 plaats, bij ons op 15° hoogte boven de horizon, in het zuidoosten en in de schemering. De Maan is voor 52% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.
13-06 08:23	De Maan is in de fase van Laatste Kwartier. De linker helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's ochtends vroeg zichtbaar. Rond, en vooral na Laatste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan gaat de Zon net onder. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het oppervlak van de Maan krijgt daarmee een driedimensionaal karakter, gezien door een kijker.
15-06 01:48	De Galileïsche maan Europa staat op 16,3” ten noorden van Callisto. Jupiter staat op een hoogte van 12° boven de horizon, in het zuidzuidoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 15° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
15-06 02:56	De Maan staat in het apogeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het verst van de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 404595 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’32,1”), door de grotere afstand. De Maan is op dit moment krimpend, voor 29% verlicht en is met name in de late nacht en vroeg in de ochtend goed te zien, in het (zuid)oosten, respectievelijk zuiden. Het kaartje toont de Maan om 04:30 uur in het sterrenbeeld Walvis, op 13° boven de oostzuidoostelijke horizon. Met een verrekijker op een statief zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.
16-06 00:00	Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M14 te zien. M14 staat in het sterrenbeeld Slangendrager, heeft een magnitude van 7,6m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 11,7’. Het object komt om 19:56 uur op, gaat om 07:25 uur onder en staat om 01:42 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 35° boven de horizon. Foto: DSS.
16-06 01:53	Vannacht zijn overgangen van de schaduw van Io en Io zelf over de planeetschijf van Jupiter bijna helemaal te zien. De schaduwovergang begint om 1:53 uur, wanneer Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en eindigt om 4:10 uur, op het moment dat Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Io voor de Jupiterschijf verschijnt (om 02:33 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
17-06 00:12	Tot 2:02 zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar.
18-06 06:58	Mercurius is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat tegen de gangbare richting in bewegen. Voor een binnenplaneet gebeurt dit tussen de grootste oostelijke elongatie en benedenconjunctie. Zie de applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Mercurius.
18-06 21:45	De komeet C/2019 U6 (Lemmon) staat in het perihelium. De komeet is zichtbaar aan onze ochtendhemel met een helderheid groter dan achtste magnitude tussen 12 juli en 12 augustus 2020, en aan de avondhemel tussen 2 juli en 12 augustus 2020. Tot 1 juli is het object in Nederland en België vrijwel onzichtbaar. Wij zien de grootste helderheid rond 2 juli: magnitude +4,0. Er is een verrekijker op statief of telescoop nodig met een apertuur van tenminste 10 cm om het object op dat moment waar te nemen. Het meest gunstige moment om de komeet te bekijken vanuit onze streken is rond 25 juli. Het object heeft dan een helderheid van +5,9m en een magnitudecontrast van +2,2m, en een verrekijker met een apertuur van minimaal 19 mm (het liefst op statief) is nodig om het object te kunnen zien. Merk op dat een diffuse komeet lastiger waar te nemen is dan een ster met dezelfde helderheid. Zie ook Hoe kan ik een komeet waarnemen? in de veelgestelde vragen. Na het perihelium vinden we het object onder meer in de sterrenbeelden Leeuw, Maagd, Haar van Berenice en Ossenhoeder. Zie de pagina Komeet C/2019 U6 (Lemmon) in 2020 voor meer details en zoekkaartjes.
19-06 04:44	De Maan bedekt Venus (-3,8m), in het sterrenbeeld Stier. Het maximum van de bedekking vindt om 09:46 plaats, bij ons op een hoogte van 47°, maar bij daglicht. De samenstand is alleen met veel moeite zichtbaar rond 4:45 uur. De twee objecten staan dan zo'n 3° boven de oostnoordoostelijke horizon, op een onderlinge afstand van 2,8°. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 5% verlicht. Zie deze pagina voor meer gegevens over deze bedekking. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.
19-06 05:42	Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 2,1 dagen voor Nieuwe Maan; de Maan is krimpend en voor 4,7% verlicht. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt 1,4’ en is kort voor zonsopkomst, dus tegen het einde van de nacht, met moeite te zien. Bijgaand kaartje toont de Maan om 04:59 uur in het sterrenbeeld Stier, op een hoogte van slechts 5,4° boven de horizon, in het oostnoordoosten. Op dit moment staat de Maan 10,6° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan komt 1,1 uur voor de Zon op, om 04:13. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan is nu 25,0°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te raden. Een verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel te zien. In tegenstelling tot de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende traditionele kalenders, om het begin van een nieuwe maand aan te duiden. De laatste smalle maansikkel aan de hemel ziet er vooral erg fraai uit. De pagina Eerste en laatste maansikkels geeft alle verschijningen en meer uitleg.
19-06 19:44	De Maan staat 3.1° ten noorden van Aldebaran, de helderste ster van het sterrenbeeld Stier (+0,9m). De dichtste nadering gebeurt om 19:44, bij ons op 2° hoogte, maar bij daglicht. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar.
20-06 23:43	Vandaag begint de zomer op het noordelijk halfrond: het zomersolstitium vindt plaats. De Zon staat vandaag op maximale declinatie aan de hemel en staat boven de Kreeftskeerkring. Voor ons is dit de langste dag van het jaar, en dus de kortste nacht; na vandaag gaan de nachten weer lengen. Vandaag komt de Zon niet het vroegst op, noch gaat ze op het laatste tijdstip onder — dat gebeurt rond 17 respectievelijk 24 juni, zie Waardoor gaat de Zon na 21 juni nog later onder? en de pagina Daglicht in 2020. De lente telde 92,75 dagen, onze zomer zal 93,66 dagen duren. Het feit dat de seizoenen niet even lang zijn, wordt veroorzaakt door de elliptische baan van de Aarde om de Zon; wanneer de Aarde dichter bij de Zon staat (op dit moment is dat in de winter), beweegt zij sneller en duurt dat seizoen korter. Doordat de Aarde duidelijk verder van de Zon staat in onze zomer, en dichter bij de Zon in onze winter, zijn op het noordelijk halfrond de zomers meetbaar minder warm en de winters minder koud dan op het zuidelijk halfrond. Voor meer gegevens, zie de tabel de seizoenen. Dit betreft de astronomische zomer, de weerkundige zomer begon op 1 juni. Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen precies omgekeerd; daar begint vandaag de winter.
21-06 01:00	Jupiters satelliet Io staat op 3,1” ten noorden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 10° boven de zuidoostelijke horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 14° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
21-06 08:41	Het is Nieuwe Maan. De Maan staat vanaf de Aarde gezien in de richting van de Zon, zodat de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is en de verre zijde van de Maan wordt verlicht. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. Doordat de Maan zowel minimaal verlicht is, als 's nachts onder de horizon staat, zijn de dagen rond Nieuwe Maan een goed moment om deepsky-objecten waar te nemen. Er vindt in onze streken geen zonsverduistering plaats, doordat de Maan 0,8° ten zuiden langs de Zon beweegt.
22-06 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de sterhoop met nevel M20, ook bekend als de Trifidnevel, te bekijken. M20 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een magnitude van 6,3m en een schijnbare afmeting van 29,0’. De opkomst van dit object is om 21:52 uur, de ondergang om 05:30 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:43 uur, op slechts 15° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M20 goed te kunnen zien. Foto: DSS.
22-06 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de gasnevel M8, ook de Lagoonnevel genaamd, op te zoeken. M8 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 5,8m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 90,0’. Het object komt om 22:04 uur op, gaat om 05:22 uur onder en staat om 01:45 uur in het hoogste punt aan de hemel, op slechts 14° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M8 goed te kunnen zien. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het zien van een relatief helder, maar vaag object als deze gasnevel is een verrekijker (op statief) voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Voor ruim 1200 andere deepsky-objecten, zie de pagina Gegevens van sterrenbeelden en kies een sterrenbeeld. Foto: DSS.
22-06 07:44	De Maan staat 3.2° ten noorden van Mercurius (+2.2m), in het sterrenbeeld Tweelingen. De dichtste nadering gebeurt om 07:44, in onze streken op 9° hoogte, maar bij daglicht. Vanuit onze streken is er van de samenstand niet veel te zien.
22-06 22:33	Vanavond kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de eerste maansikkel zien na de afgelopen Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,6 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is voor 2,8% verlicht en wassend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van slechts 0,9’ en hij is kort na zonsondergang zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 22:24 uur in het sterrenbeeld Tweelingen, op slechts 6,5° boven de westnoordwestelijke horizon. Op dit moment staat de Maan 10,3° hoger aan de hemel dan de Zon. De Maan gaat om 23:24 onder, 1,3 uur na de Zon. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 19,3°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan van pas komen om de dunne sikkel gemakkelijker te zien. In verschillende kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; ons woord maand komt dan ook van Maan. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.
23-06 06:02	Mercurius is in het aphelium van zijn baan. De afstand tot de Zon is nu groot en bedraagt 0,467AE, ofwel 69,818 miljoen km. Een waarnemer op Mercurius ziet de schijnbare diameter van de Zon ongeveer 2,2 maal zo groot als een waarnemer op Aarde, en de planeet ontvangt circa 4,7 maal meer licht en warmte van de Zon dan de Aarde.
24-06 01:01	Vannacht zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io in zijn geheel te zien. De verduistering begint om 1:01 uur, wanneer Io in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 3:46 uur, wanneer Io weer van achter Jupiter verschijnt. Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
24-06 02:28	Tot 3:46 zijn van de grote Jupitermanen alleen Ganymedes en Callisto zichtbaar.
25-06 08:48	Venus is stationair in ecliptische lengte. De planeet keert zijn bewegingsrichting langs de ecliptica om en gaat weer in de gangbare richting bewegen. Dit verschijnsel vindt plaats tussen de benedenconjunctie en grootste westelijke elongatie van een binnenplaneet. Zie de interactieve applet Planeetverschijnselen voor meer verschijnselen van Venus.
25-06 22:16	De komeet 2P/Encke staat in het perihelium. Deze komeet is in België en Nederland niet of nauwelijks zichtbaar bij een helderheid groter dan achtste magnitude. Zie de pagina Komeet 2P/Encke in 2020 voor meer details en zoekkaartjes.
25-06 23:00	De Maan staat 3,5° ten noordoosten van Regulus, de helderste ster van het sterrenbeeld Leeuw (+1,4m). De dichtste nadering vindt om 20:00 plaats, in de Lage Landen op een hoogte van 42°, maar bij daglicht. De samenstand is te zien rond 23 uur. De twee objecten staan dan in het westen, op een hoogte van ongeveer 16°, op een afstand van 3,9° van elkaar. De Maan is voor 23% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.
25-06 23:46	Jupiters satelliet Io staat 11,2” ten zuiden van Ganymedes. Jupiter staat in het zuidoosten op een hoogte van 5° boven de horizon, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 10° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
26-06 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de sterhoop met nevel M17, ook bekend als de Omega-nevel, te bekijken. M17 is te vinden in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een magnitude van 6,0m en een schijnbare afmeting van 46,0’. De opkomst van dit object is om 21:10 uur, de ondergang om 06:18 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:46 uur, op 22° boven de horizon. Om een donker moment zonder Maan te vinden kunnen de schemerdiagrammen in het hoofdstuk De Zon van pas komen. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze sterhoop met nevel is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Om de nevel goed te kunnen zien is een groter instrument nodig. Foto: DSS.
26-06 00:32	Vannacht zijn overgangen van de schaduw van Ganymedes en Ganymedes zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 0:32 uur, op het moment dat Ganymedes' schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en duurt tot 3:50 uur, wanneer Ganymedes' schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Ganymedes de schijf van Jupiter betreedt (om 02:19 uur). Zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer details.
26-06 00:32	Van 0:32 tot 0:41 uur zijn Europa en Ganymedes' schaduw gelijktijdig zichtbaar op Jupiters schijf. Jupiter staat boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van 10°. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 13° onder de horizon. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een redelijk grote telescoop nodig.
26-06 23:30	Tussen 23:30 en 4:31 uur (27/06) nemen we alle grote Jupitermanen ten westen van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van 15°. De Zon staat 14° onder de horizon.
27-06 00:00	Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M28 waar te nemen. M28 staat in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 6,9m en een schijnbare afmeting van 11,2’. De opkomst van dit object is om 22:08 uur, de ondergang om 05:19 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:46 uur, op slechts 13° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M28 goed te kunnen zien. Zie voor andere mooie en opvallende deepsky-objecten de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.
27-06 06:00	De meteorenzwerm τ-Cetiden bereikt zijn maximum. Zelfs wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld slechts zo'n 4 meteoren per uur vallen. De radiant van de zwerm staat rond 9:00 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 26° boven de horizon. Het beste moment om τ-Cetiden waar te nemen is op 27 juni rond 2:06 uur (zie het kaartje). De radiant van de zwerm staat dan ongeveer 16° onder de horizon, in het oosten, zeer ongunstig dus. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 2–7 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 35% verlicht, maar gaat om 1:30 uur onder. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:21 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 4,9 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de pagina τ-Cetiden 2020 voor meer details voor deze zwerm.
28-06 03:12	Jupiters satelliet Io staat op 3,4” ten noorden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 16° boven de horizon, in het zuiden. De Zon staat 12° onder de horizon. Om de manen van Jupiter te bekijken is een verrekijker op statief al voldoende. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
28-06 03:46	De planetoïde 7 Iris is in oppositie. Het kleine planeetje, in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft nu een schijnbare magnitude van +8,9m. Er is een telescoop nodig om het object te kunnen zien. Iris bereikt een maximale hoogte boven de horizon van circa 17°. Dit gebeurt rond 01:43 uur, en geldt strikt genomen voor een waarnemer in Utrecht. Klik op het kaartje hiernaast voor een grotere kaart, met de positie van de planetoïde en sterren tot magnitude +9,8m. Kijk voor meer details over de oppositie van Iris op deze pagina. Voor meer gegevens van planetoïden, zie de pagina Planetoïden in 2020.
28-06 10:15	De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is vooral in de avond en vroege nacht zichtbaar. Rond, en vooral voor Eerste Kwartier is een goed moment om het maanoppervlak waar te nemen; Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en de Maan is daarmee duidelijk meer dan een gladde schijf, gezien door een verrekijker of telescoop. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.
29-06 16:00	Het maximum van de meteorenzwerm τ-Aquariden vindt vandaag plaats. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 7 meteoren per uur vallen. Rond 6:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 26°) aan de hemel. Het beste moment om τ-Aquariden waar te nemen is op 30 juni rond 4:00 uur (zie het kaartje). Dat is circa 12 uur na het moment van het maximum, wat niet ideaal is voor een zwerm met een korte piek als deze. Hierdoor zijn zeker 35% minder meteoren te zien dan in het meest gunstige geval. De radiant staat op dat moment zo'n 22° boven de zuidzuidoostelijke horizon, dus niet zeer gunstig. Er is dan bij ons ieder uur niet meer dan één meteoor zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 2–6 meteoren per uur zichtbaar. De Maan is voor ongeveer 70% verlicht en kan flink storen dit jaar; de zwakkere meteoren zullen hierdoor niet zichtbaar zijn. De Maan gaat om 2:27 uur onder, waarna deze minder zal storen. Rond 4:30 uur gaat het schemeren en om 5:23 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief laag en de lengte van het maximum is met 2,7 dagen vrij kort, waardoor er ook in totaal maar weinig meteoren te zien zijn. Zie de detailpagina τ-Aquariden 2020 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
30-06 00:00	Deze tijd van het jaar is prima geschikt om de bolhoop M22 op te zoeken. De bolhoop is te vinden in het sterrenbeeld Boogschutter, heeft een helderheid van 5,1m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 24,0’. De opkomst van dit object is om 22:01 uur, de ondergang om 05:26 uur en het bereikt zijn grootste hoogte om 01:46 uur, op slechts 14° boven de horizon. Een waarneemplaats met ongehinderde blik op de zuidelijke horizon is hierdoor een vereiste om M22 goed te kunnen zien. Voor het waarnemen van deepsky-objecten is de precieze datum minder belangrijk dan een donkere, liefst maanloze, hemel. Om een relatief helder en scherp object als deze bolhoop waar te nemen is een verrekijker op statief al voldoende, maar met een kleine telescoop zijn uiteraard meer details te zien. Gegevens van andere fraaie deepsky-objecten zijn te vinden op de pagina Deepsky-objecten per maand. Foto: DSS.
30-06 01:39	De Galileïsche maan Io staat 10,4” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 15° boven de zuidzuidoostelijke horizon. Een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon is hierdoor noodzakelijk. De Zon staat 15° onder de horizon. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
30-06 04:12	De Maan staat in het perigeum; het punt van zijn baan om de Aarde dat het dichtst bij de Aarde ligt. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 368958 km. Door de geringere afstand lijkt de Maan nu groter aan de hemel te staan dan gemiddeld: 32’23,2”. De Maan is wassend, voor 69% verlicht en hij is vooral 's avonds in het zuiden en aan het begin van de nacht in het westen zichtbaar. Het kaartje toont de Maan om 22:52 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op 23° boven de horizon, in het zuidzuidwesten. Met een verrekijker, het liefst op statief, zijn kraters te zien, met name op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan. Zie de applet Verschijnselen van de Maan voor meer gegevens.