18-10 00:00	Deze tijd van het jaar is prima geschikt om het sterrenstelsel M33, ook de Driehoeknevel genaamd, te bekijken. Het sterrenstelsel staat in het sterrenbeeld Driehoek, heeft een helderheid van 5,7m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 62,0’. Het object komt om 16:10 uur op, gaat om 10:43 uur onder en staat om 01:27 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 69° boven de horizon. Voor het zien van een relatief helder, maar vaag object als dit sterrenstelsel is een verrekijker (op statief) voldoende, maar een telescoop is nodig om details weer te geven. Foto: DSS.
18-10 00:00	Van 0:00 tot 7:34 uur nemen we alle grote Jupitermanen ten oosten van de planeetschijf waar. Vanaf Jupiter gezien zijn dat Io, Europa, Callisto en Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 37° boven de oostzuidoostelijke horizon. De Zon staat 39° onder de horizon en het is donker.
18-10 00:39	De Galileïsche maan Ganymedes staat op 14,9” ten noorden van Callisto. Jupiter staat in het oostnoordoosten op een hoogte van 8° boven de horizon, en goed zicht op de horizon is nodig om dit te kunnen zien. De Zon staat 47° onder de horizon en het is goed donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.
19-10 02:02	Jupiters satelliet Io staat op 2,4” ten noorden van Europa. Jupiter staat boven de oostelijke horizon, op een hoogte van 21°. De Zon staat 47° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
19-10 08:00	De Maan staat 4,1° ten zuiden van Venus (-3,9m), in het sterrenbeeld Maagd. De dichtste nadering gebeurt om 20:47, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 8 uur, of op 20 oktober rond 7:30 uur. Het tweetal staat in het eerste geval zo'n 16° boven de oostzuidoostelijke horizon, 5,9° van elkaar verwijderd. In het andere geval is de samenstand te zien in het oostzuidoosten, op zo'n 6° boven de horizon, zo'n 7,1° van elkaar vandaan. De Zon staat slechts 3° onder de horizon. De Maan is voor ongeveer 4% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en planeten, zie Vannacht aan de hemel.
19-10 22:48	Mercurius staat 2.0° ten zuidwesten van Mars (+1.5m), in het sterrenbeeld Weegschaal. De dichtste nadering vindt om 22:49 plaats, onder de horizon voor een waarnemer in de Benelux. Bij ons is de samenstand niet of nauwelijks zichtbaar. De helderheid van Mercurius is nu -0,2m.
20-10 08:38	Vanochtend kunnen we, onder gunstige omstandigheden, de laatste maansikkel zien voor de komende Nieuwe Maan. Het is op dit moment 1,1 dagen (26 uur) voor Nieuwe Maan; de Maan is krimpend en voor 1,5% verlicht. De schijnbare breedte van de maansikkel bedraagt slechts 0,4’ en is alleen kort voor zonsopkomst, dus in de ochtendschemering, met moeite zichtbaar. Bijgaand kaartje toont de Maan om 07:39 uur in het sterrenbeeld Maagd, op slechts 4,1° boven de oostzuidoostelijke horizon. De Zon staat nu 10,1° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan komt om 07:04 op, 1,2 uur voor de Zon. De afstand aan de hemel tussen Zon en Maan bedraagt 13,8°. Een waarneemplaats met goed zicht op de horizon is noodzakelijk. Een verrekijker is nodig om de dunne sikkel te zien. In tegenstelling tot de laatste maansikkel is het waarnemen van de eerste, jonge maansikkel belangrijk voor een verschillende kalenders, als indicator van het begin van een maand. De laatste dunne maansikkel is gewoon een mooi verschijnsel aan de sterrenhemel. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan en het hoofdstuk De Maan voor meer informatie over de Maan.
21-10 00:10	De Galileïsche maan Io staat op 9,3” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat op een hoogte van 6° boven de horizon, in het oostnoordoosten, dus kies een waarneemplaats met een vrije blik op de horizon. De Zon staat 46° onder de horizon en het is goed donker. Zie ook de figuur hiernaast en de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter voor meer informatie.
21-10 04:38	De Maan staat 1.4° ten zuidwesten van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd (+1,0m). De dichtste nadering vindt om 04:38 plaats, bij ons onder de horizon. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar.
21-10 14:25	Het is Nieuwe Maan. Vanaf de Aarde gezien staat de Maan in dezelfde richting als de Zon, zodat de verre kant van de Maan wordt verlicht en de donkere kant van de Maan naar de Aarde gekeerd is. Bovendien is de Nieuwe Maan alleen overdag boven de horizon. Vanwege deze twee oorzaken kunnen we de Maan op dit moment niet waarnemen. De nachten rond Nieuwe Maan zijn donkerder dan gemiddeld en de week rond Nieuwe Maan is uitermate geschikt om deepsky-objecten waar te nemen. De Maan beweegt 4,2° ten zuiden langs de Zon, en er vindt bij ons geen eclips plaats.
22-10 01:31	Vannacht is een overgang van de Jupitermaan Io en van Io's schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De schaduwovergang begint om 1:31 uur, wanneer Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en duurt tot 5:04 uur, op het moment dat Io de schijf van Jupiter weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Io voor de Jupiterschijf verschijnt (om 02:48 uur) en Io's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat (03:46 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
22-10 01:58	Vannacht zijn overgangen van Europa en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De schaduwovergang begint om 1:58 uur, wanneer Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en eindigt om 7:29 uur, op het moment dat Europa de Jupiterschijf weer achter zich laat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Europa voor de Jupiterschijf verschijnt (om 04:37 uur) en Europa's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat (om 04:48 uur). Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.
22-10 01:58	Van 1:58 tot 5:04 uur vinden meerdere overgangen van manen en hun schaduwen tegelijk plaats op de planeetschijf van Jupiter. Tussen 1:58 en 2:48 uur zijn Io's schaduw en Europa's schaduw gelijktijdig te zien op Jupiters schijf. Jupiter staat op een hoogte van 26° boven de horizon, in het oosten. De Zon staat 47° onder de horizon en het is goed donker. Tussen 2:48 en 3:46 uur zijn Io, Io's schaduw en Europa's schaduw te zien op de schijf van Jupiter. Van 3:46 tot 4:37 uur zijn Io en Europa's schaduw zichtbaar op de schijf van Jupiter. Tussen 4:37 en 4:48 uur zijn Io, Europa en Europa's schaduw zichtbaar op de schijf van Jupiter. Van 4:48 tot 5:04 uur zijn Io en Europa te zien op de schijf van Jupiter. Jupiter staat boven de zuidoostelijke horizon, op een hoogte van 48° en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat inmiddels 31° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van een (schaduw)overgang is een telescoop met redelijk grote opening nodig.
22-10 05:00	De meteorenzwerm Orioniden bereikt zijn maximum. De meteoren van de Orioniden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Wanneer de radiant in het zenit zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo'n 23 meteoren per uur vallen. Rond 6:00 uur staat de radiant van de zwerm in het hoogste punt (op 54°) aan de hemel. Door de matige omstandigheden zijn er bij ons dan ieder uur vermoedelijk slechts ongeveer 11 meteoren zichtbaar van deze zwerm. In totaal zijn er, door meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren, bij donkere en heldere hemel circa 21–31 meteoren per uur zichtbaar. Op een donkere locatie zijn ongeveer vier keer zoveel meteoren te zien als in dichtbevolkt gebied. De Maan stoort niet. Rond 7:45 uur gaat het schemeren en om 8:17 uur komt de Zon op. De piek van deze zwerm is relatief hoog, maar de lengte van het maximum is met 5,4 dagen vrij kort, waardoor het totaal aantal meteoren in deze zwerm toch niet al te groot is. Meteoren waarnemen kan zonder speciale instrumenten. Wanneer het helder is volstaat het blote oog, terwijl een ligstoel en warme kleding voor extra comfort kunnen zorgen. Zie de detailpagina Orioniden 2025 voor meer informatie over deze meteoren. Zie ook Wat zijn vallende sterren? en Hoe kan ik meteoren waarnemen? in de veelgestelde vragen.
23-10 09:31	De Maan staat 4.8° ten zuidwesten van Mars (+1.5m), in het sterrenbeeld Weegschaal. De dichtste nadering vindt plaats om 09:31 op 9° onder de horizon en bovendien bij daglicht. De samenstand is vanuit de Benelux niet of nauwelijks zichtbaar.
23-10 16:14	De Maan staat 3.0° ten zuidwesten van Mercurius (-0.2m), in het sterrenbeeld Weegschaal. De dichtste nadering gebeurt om 16:15, in onze streken op 13° hoogte, maar bij daglicht. Bij ons is de samenstand niet of nauwelijks zichtbaar.
23-10 23:39	Tot 1:16 zijn van de grote Jupitermanen alleen Io en Callisto zichtbaar.
24-10 01:16	Vannacht zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Ganymedes voor een groot deel waar te nemen. De verschijnselen beginnen met het einde van de verduistering, om 1:16 uur, op het moment dat Ganymedes uit Jupiters schaduw tevoorschijn komt, en duurt tot 6:38 uur, wanneer Ganymedes weer van achter Jupiter verschijnt. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes achter de schijf van Jupiter verdwijnt (03:21 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
24-10 01:30	De Maan is in het punt van zijn baan dat het verst van de Aarde ligt: het apogeum. De afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 406444 km. De schijnbare diameter van de Maan is kleiner dan gemiddeld (29’24,0”), door de grotere afstand. De Maan is wassend, voor 4% verlicht en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Het kaartje toont de Maan om 18:25 uur in het sterrenbeeld Weegschaal, op een hoogte van slechts 0,5° boven de zuidwestelijke horizon. Zie ook de interactieve applet Verschijnselen van de Maan.
24-10 18:38	Als het weer meewerkt is het vanavond, sinds de laatste Nieuwe Maan, de eerste keer dat we de dunne maansikkel kunnen waarnemen. Het is 3,2 dagen na Nieuwe Maan; de Maan is voor 9,0% verlicht en wassend. De maansikkel heeft een breedte aan de hemel van 2,6’ en is aan het begin van de avond te zien, kort na zonsondergang. Bijgaand kaartje toont de Maan om 18:31 uur in het sterrenbeeld Schorpioen, op een hoogte van slechts 2,2° boven de horizon, in het zuidwesten. De Zon staat nu 5,1° lager aan de hemel dan de Maan. De Maan gaat om 19:02 onder, 0,6 uur na de Zon. De schijnbare afstand tussen Zon en Maan bedraagt 34,9°. Een waarneemplaats met vrije blik op de horizon is aan te raden. Een eenvoudige verrekijker kan helpen om de Maan gemakkelijker te vinden. In verschillende kalenders luidt de eerste verschijning van de jonge maansikkel het begin van een nieuwe maand in; het begrip Nieuwe Maan hangt samen met nieuwe maand. Los daarvan ziet een jonge maansikkel aan de hemel er fraai uit. Meer verschijningen en uitleg zijn te vinden op de pagina Eerste en laatste maansikkels. De applet Verschijnselen van de Maan geeft meer informatie over de Maan.
25-10 18:45	De Maan staat 55' ten zuiden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen (+1,0m). De dichtste nadering gebeurt om 03:02, voor een waarnemer in onze streken onder de horizon. De samenstand is met veel moeite te zien rond 18:45 uur. Het tweetal staat dan in het zuidwesten, op een hoogte van ongeveer 3°, op een onderlinge afstand van 7,7°. De Zon staat slechts 4° onder de horizon. De Maan is voor 15% verlicht. Voor de zichtbaarheid van Maan en deepsky-objecten, zie Vannacht aan de hemel.
26-10 02:59	Einde van de zomertijd. Om 3 uur Midden-Europese zomertijd (MEZT) wordt de klok een uur terug gezet en is het 2 uur wintertijd (MET). Daarmee bevinden we ons weer in onze standaard tijdzone. De tijd tussen 2 en 3 uur komt vannacht tweemaal voorbij, waardoor je een uur langer kunt slapen. Je kunt uiteraard ook je klok pas op zondagochtend omzetten, zodat je een uur langer op mag blijven ☺. Voor meer informatie over het begin en einde van de zomertijd in Nederland en België, zie de pagina Begin en einde van de zomertijd.
26-10 03:30	De Galileïsche maan Io staat op 2,7” ten noorden van Europa. Jupiter staat op een hoogte van 47° boven de horizon, in het oostzuidoosten en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 36° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
28-10 02:01	De Galileïsche maan Io staat 9,8” ten noorden van Ganymedes. Jupiter staat boven de oostelijke horizon, op een hoogte van 35°. De Zon staat 46° onder de horizon en het is goed donker. Zie de figuur hiernaast en deze tabel voor meer informatie.
29-10 02:24	Vannacht zijn overgangen van Io en haar schaduw over de planeetschijf van Jupiter in zijn geheel te zien. De schaduwovergang begint om 2:24 uur, op het moment dat Io's schaduw op het oppervlak van Jupiter verschijnt, en eindigt om 5:56 uur, wanneer Io de schijf van Jupiter weer verlaat. Tussen beide gebeurtenissen in is te zien hoe Io de schijf van Jupiter betreedt (om 03:40 uur) en Io's schaduw de Jupiterschijf weer achter zich laat (04:39 uur).
29-10 03:35	Vannacht is een overgang van Europa's schaduw en van de maan zelf over de planeetschijf van Jupiter voor een groot deel waar te nemen. De schaduwovergang begint om 3:35 uur, wanneer Europa's schaduw de schijf van Jupiter betreedt, en duurt tot 6:24 uur, wanneer Europa's schaduw het Jupiteroppervlak weer verlaat. In de tussentijd is te zien hoe Europa de schijf van Jupiter betreedt (06:10 uur). Voor meer details, zie de tabel Verschijnselen van de manen van Jupiter.
29-10 03:35	Van 3:35 tot 5:56 uur vinden verschillende overgangen van manen en hun schaduwen plaats op Jupiters planeetschijf. Tussen 3:35 en 3:40 uur zijn Io's schaduw en Europa's schaduw gelijktijdig zichtbaar op de schijf van Jupiter. Jupiter staat op een hoogte van 49° boven de zuidoostelijke horizon en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 35° onder de horizon en het is donker. Van 3:40 tot 4:39 uur zijn Io, Io's schaduw en Europa's schaduw te zien op Jupiters schijf. Tussen 4:39 en 5:56 uur zijn Io en Europa's schaduw te zien op de schijf van Jupiter. Jupiter staat intussen boven de zuidzuidoostelijke horizon, op een hoogte van 58° en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat nu 21° onder de horizon en het is donker. Voor het bekijken van een (schaduw)overgang is een telescoop met redelijk grote opening nodig.
29-10 17:20	De Maan is in de fase van Eerste Kwartier. De rechter helft van de Maan is nu verlicht en de Maan is met name 's avonds zichtbaar. Om de Maan waar te nemen door een verrekijker of telescoop is de tijd rond (en met name voor) Eerste Kwartier zeer geschikt. Op de grens tussen het verlichte en het donkere deel van de Maan komt de Zon net op. De lange schaduwen van de bergen en kraterranden brengen een extra diepte-effect met zich mee en het maanoppervlak krijgt daarmee, bekeken door een kijker, een duidelijk driedimensionaal karakter. Zie ook: Hoe ontstaan de fasen van de Maan? in de veelgestelde vragen.
29-10 23:02	Mercurius bereikt zijn grootste oostelijke elongatie en is avondster. De hoekafstand van Mercurius tot de Zon bedraagt 23°53’. De planeet staat ten oosten van de Zon en gaat na de Zon onder. De helderheid van de binnenplaneet is -0,2m, hij is voor 63% verlicht en zijn schijnbare diameter is 6,6”. Aan het einde van de burgerlijke schemering, rond 17:51 uur, staat Mercurius nog 1° onder de horizon, in het zuidwesten. Deze avondverschijning is dus zeer ongunstig (voor meer uitleg over de wisselende zichtbaarheid van Mercurius, zie Waardoor zijn Mercurius en Venus soms ver van de Zon slecht zichtbaar? in de veelgestelde vragen). Mercurius gaat 00:33 uur na de Zon onder (om 17:49 uur). Er is een horizonkaart voor deze verschijning beschikbaar. De grootte van het stipje op de kaart geeft de helderheid weer. Mercurius is helderder voor de grootste avondelongatie dan erna. Om Mercurius te vinden kan een verrekijker handig zijn. Zie de tabel Grootste elongaties van Mercurius voor meer elongaties.
29-10 23:39	In de nacht van 29 op 30 oktober zijn een bedekking door de planeetschijf van Jupiter en verduistering van Io in zijn geheel te zien. Om 23:39 uur zien het begin van de verduistering, op het moment dat Io in de schaduw van Jupiter verdwijnt, en duurt tot 3:13 uur, op het moment dat Io weer van achter Jupiter verschijnt.
30-10 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de open cluster NGC869, bekend als de Dubbelcluster, op te zoeken. NGC869 staat in het sterrenbeeld Perseus, heeft een helderheid van 4,0m en zijn schijnbare afmeting bedraagt 30,0’. Het object is circumpolair en staat om 00:24 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 85° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Voor het waarnemen van een relatief helder en scherp deepsky-object als deze open cluster is een verrekijker (op een statief) al voldoende, al geeft een (kleine) telescoop meer details weer. Foto: DSS.
30-10 23:30	De Maan bedekt Nashira (γ Capricorni), een ster van magnitude +3,7 in het sterrenbeeld Steenbok. Alleen het begin van de bedekking is zichtbaar vanuit Utrecht; om 23:30 verdwijnt de ster achter de onverlichte maanrand, op een hoogte van 5°. De Maan is voor 63% verlicht. Voor meer informatie over deze bedekking, voor een aantal waarneemlocaties in Nederland en België, zie deze tabel.
31-10 00:00	Dit is een goed moment in het jaar om de open cluster NGC884, genaamd de Dubbelcluster, te bekijken. NGC884 staat in het sterrenbeeld Perseus, heeft een helderheid van 4,0m en een schijnbare afmeting van 30,0’. Het object is circumpolair en staat om 00:24 uur in het hoogste punt aan de hemel, op 85° boven de horizon, dus vrijwel in het zenit. Foto: DSS.
31-10 01:08	Tot 3:26 zijn van de grote Jupitermanen alleen Io en Callisto zichtbaar.
31-10 01:08	Vannacht zijn een verduistering in de Jupiterschaduw en een bedekking van Ganymedes bijna helemaal te zien. De verduistering begint om 1:08 uur, wanneer Ganymedes in Jupiters schaduw verdwijnt, en duurt tot 6:12 uur, wanneer Ganymedes achter Jupiter verdwijnt. Tussen beide gebeurtenissen in is waar te nemen hoe Ganymedes uit Jupiters schaduw verschijnt (04:16 uur). Voor het waarnemen van een bedekking is een (kleine) telescoop nodig, voor het volgen van een verduistering is een verrekijker op statief genoeg. Voor meer details en andere verschijnselen, zie deze tabel.
31-10 22:09	Tussen 22:09 en 6:58 uur (1 november) staan alle Galileïsche manen ten oosten van Jupiter. In toenemende afstand van de planeet staan Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Jupiter staat in het oostzuidoosten op een hoogte van 42° boven de horizon en de planeet is gemakkelijk te vinden. De Zon staat 44° onder de horizon en het is goed donker. Voor het waarnemen van de manen van Jupiter is een stabiele verrekijker voldoende.